Araçlar, mekanik olarak karmaşık sistemlerdir ve bu sistemlerin verimli bir şekilde çalışabilmesi için doğru yağlama hayati önem taşır. Motor yağı, motorun sürtünmeden dolayı aşırı ısınmasını önlemek, parçaların düzgün bir şekilde çalışmasını sağlamak ve motorun ömrünü uzatmak açısından oldukça önemlidir. Ancak motor yağı yalnızca yağdan ibaret değildir. İçerisine eklenen katkı maddeleri sayesinde yağın koruyucu ve performans arttırıcı özellikleri büyük ölçüde artar. Bu yazıda, motor yağındaki katkı maddelerinin işlevlerini detaylı bir şekilde ele alacağız ve doğru motor yağı seçimi yaparken dikkat etmeniz gereken hususları paylaşacağız.

Ancak motor yağı yalnızca yağdan ibaret değildir. İçerisine eklenen katkı maddeleri sayesinde yağın koruyucu ve performans arttırıcı özellikleri büyük ölçüde artar. Peki motor yağında bulunan katkı maddeleri ne işe yarar ve bu katkı maddelerinin doğru seçimi nasıl yapılmalıdır?

Bu yazıda, motor yağındaki katkı maddelerinin işlevlerini detaylı bir şekilde ele alacağız ve doğru motor yağı seçimi yaparken dikkat etmeniz gereken hususları paylaşacağız.

Motor Yağında Katkı Maddelerinin Rolü

Katkı maddeleri, motor yağının özelliklerini iyileştirmek ve motoru korumak amacıyla motor yağlarına eklenen kimyasal bileşenlerdir. Standart bir motor yağı, yalnızca baz yağ ile motorun ihtiyaç duyduğu korumayı sağlayamaz. İşte burada devreye katkı maddeleri girer. Bu maddeler, motor yağının daha geniş bir sıcaklık aralığında çalışmasına yardımcı olur, aşınmayı önler, tortu oluşumunu engeller ve motorun iç parçalarının temiz kalmasını sağlar. Motor yağındaki katkı maddeleri motorun hem ömrünü uzatır hem de performansını maksimum seviyede tutar.

Katkı maddeleri birkaç ana başlık altında toplanabilir ve her biri farklı bir işleve sahiptir. Motor yağı üreticileri Motorun korunmasını ve performansını artırmak için bu katkı maddelerini dikkatlice seçer ve dengeli bir formül oluştururlar.

Aşınma Önleyici Katkı Maddeleri

Motor çalışırken, metal parçalar sürekli olarak birbirine temas eder ve sürtünmeye maruz kalırlar. Bu sürtünme zamanla aşınmaya yol açabilir, motor parçalarının ömrünü kısaltabilir ve motorun performansını düşürebilir. Aşınma önleyici katkı maddeleri, bu durumu engellemek için motor yağlarına eklenir. Bu katkı maddeleri, özellikle motorun soğukken çalıştırıldığı ilk anlarda devreye girer. Aşınma önleyici katkı maddeleri, bu kritik aşamada motor parçalarını korur ve sürtünmeyi minimuma indirir. En bilinen aşınma önleyici katkı maddesi 'çinko dialkilditiyofosfat' (ZDDP) olarak bilinir.

Temizleyici (Deterjan) Katkı Maddeleri

Motorun içinde zamanla tortu, karbon birikintileri ve diğer kirleticiler oluşabilir. Bu birikintiler, motorun düzgün çalışmasını engelleyip performans kaybına yol açabilir. Temizleyici katkı maddeleri, motorun içini temiz tutmaya yardımcı olur. Bu katkı maddeleri, motorun içinde oluşabilecek tortuları çözerek motor yağının içindeki kirlerin motoru tıkamasını engeller. Deterjan katkıları ayrıca asidik yan ürünlerin nötralize edilmesine yardımcı olur. Yanma süreci sırasında oluşan asitler, motorun metal yüzeylerine zarar verebilir.

Dispersan Katkı Maddeleri

Temizleyici katkı maddeleri ile benzer bir rol oynayan dispersan katkı maddeleri, motor yağı içerisindeki katı parçacıkları ve tortuları çözerek motorun temiz kalmasına yardımcı olur. Bu katkı maddeleri, motor yağının içinde kirlerin birikmesini engelleyerek filtrelerin tıkanmasını önler. Özellikle dizel motorlarda, yanma sonucu oluşan kurum partikülleri motorun içinde büyük bir sorun yaratabilir.

Viskozite İyileştirici Katkı Maddeleri

Motor yağı, sıcaklık değişimlerine karşı duyarlıdır. Soğuk havalarda yağın viskozitesi artarken, sıcak havalarda azalabilir. Viskozite, yağın akışkanlığını ifade eder. Soğuk havalarda yağın kalınlaşması motorun ilk çalıştırılmasında sorun yaratabilirken, sıcak havalarda yağın incelmesi motor parçalarının yeterince korunamamasına yol açabilir. Viskozite iyileştirici katkı maddeleri, motor yağının sıcaklık değişimlerine karşı daha dirençli olmasını sağlar.

Pas ve Korozyon Önleyici Katkı Maddeleri

Motor yağı, metal yüzeyleri kaplayarak pas ve korozyona karşı koruma sağlar. Pas ve korozyon önleyici katkı maddeleri, motor yağının bu işlevini güçlendirir. Motorun içindeki metal yüzeyler, zamanla su buharı ve oksijenle temas ettiğinde paslanma riski ile karşı karşıya kalabilir. Pas önleyici katkı maddeleri, motorun metal yüzeylerini kaplayarak oksijen ve suyun bu yüzeylerle temasını engeller.

Aşırı Basınç Katkı Maddeleri

Motorun bazı parçaları, aşırı basınca ve zorlayıcı koşullara maruz kalabilir. Özellikle dişli kutusu ve valfler gibi yüksek basınçlı bölgelerde yağın yeterince koruma sağlayabilmesi için aşırı basınç katkı maddeleri kullanılır. Bu katkı maddeleri, motor yağına eklenerek yağın yüksek basınç altında bozulmasını engeller ve motorun metal yüzeylerini korur.

Antioksidan Katkı Maddeleri

Motor yağı zamanla oksidasyona uğrayabilir. Oksidasyon, motor yağının bozulmasına neden olur ve yağın viskozitesini artırır. Bu durum, yağın motoru koruma yeteneğini zayıflatır ve motor parçalarının aşınmasına yol açar. Antioksidan katkı maddeleri, motor yağının oksidasyonunu engelleyerek yağın daha uzun süre dayanıklı kalmasını sağlar.

Doğru Motor Yağı Seçimi Nasıl Yapılır?

Motor yağında bulunan katkı maddelerinin ne işe yaradığını öğrendikten sonra, doğru motor yağını seçmek için nelere dikkat etmeniz gerektiğine bakalım. Her aracın ve motorun ihtiyaçları farklıdır. Bu nedenle, motor yağı seçimi yaparken araç üreticinizin önerdiği motor yağı tipini kontrol edin, iklim koşullarını göz önünde bulundurun ve aracınızın kullanım şekliyle uyumlu katkı maddeleri içeren yağları tercih edin.